قانون جدید چک

طبق دستور بانک مرکزی در سال 1399 قوانین مربوط به چک ها یک سری تغییرات داشته اند. اگر شما از چک به عنوان یک ابزار پرداخت استفاده می کنید لازم است از این قوانین اطلاع داشته باشید. در ادامه ابتدا توضیح مختصری درباره چک صیادی خواهیم داد، سپس به معرفی و شرح قوانین جدید چک می پردازیم. با ما همراه باشید.

چک صیادی چیست؟

طبق دستور بانک مرکزی از ابتدای شهریور سال 1399 صدور دسته چک های تمامی بانک ها بایستی از طریق سامانه صیاد (صدور یکپارچه دسته چک) برای متقاضیان انجام شود که به همین دلیل اصطلاحا به آن چک صیادی می گویند. در این روش جدید، دسته چک های تمامی بانک ها به صورت کاملا یک شکل و یک رنگ صادر می شود که هدف آن یکپارچه سازی و استاندارد کردن دسته چک ها و هویت دادن چک به عنوان یک اوراق بهادار است. بد نیست بدانید که پیش از این شعب بانکی، مرجع صدور دسته چک های بانکی بودند؛ ولی در حال حاضر متقاضی دسته چک از طریق سامانه بانک مرکزی اعتبار سنجی شده و دسته چک برایش صادر می شود.

از طرفی براساس قانون جدید چک، بانک مرکزی به منظور صدور چک بلامحل، سرعت بخشی در نقل و انتقال، افزایش امنیت، سامانه دیگری به نام پیچک (سامانه پیمایش مبادلات چک) را هم راه اندازی کرده است.

قوانین جدید چک

1- ممنوعیت صدور و پشت نویسی چک در وجه حامل

طبق اعلامیه بانک مرکزی، از تاریخ 20 دی ماه سال 1399، صدور و پشت نویسی چک در وجه حامل در دسته چک های جدید ممنوع بوده و توسط بانک، پذیرش و کارسازی نخواهند شد.

از این پس، به جای پشت نویسی چک در وجه حامل باید اطلاعات چک صادر شده از جمله شناسه صیادی (عدد نمایش داده در تصویر زیر)، مبلغ، تاریخ و اطلاعات شخص دریافت کننده چک را در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت کنید.

نکته مهم: کارسازی برگه چک هایی قدیمی که پیش از تاریخ 20 دی 1399 ارائه شده اند طبق روال سابق انجام می شود. بنابراین اگر چک وجه حاملی دریافت کرده اید که تاریخ نقد شدن آن بعد از 20 دی است، نگران نباشید چک شما نقد می شود؛ چون قدیمی است. قانون جدید چک مربوط به دسته چک های جدید است و مشکلی برای چک های قدیمی ایجاد نمی کند.

نکته: توجه داشته باشید که شخص صادرکننده چک باید یکی از کارت های بانکی متعلق به بانکی که دست چک او را صادر کرده است را در اختیار داشته باشد. همچنین سیم کارت شخص صادرکننده چک باید متعلق به خود او باشد.

نکته: در صورتی که اطلاعات چک های مربوط به دسته چک های جدید در سامانه ثبت نشود، چک اعتبار ندارد و بانک ها آن را نقد نمی کنند.

2- چک های جدید تاریخ اعتبار دارند

چک های جدیدی که از تاریخ 10 دی به بعد صادر می شوند تاریخ اعتبار یا انقضا دارند؛ یعنی افراد تا تاریخ معینی می توانند از دسته چک خود استفاده کرده و چک صادر کنند و با اتمام تاریخ ذکر شده دسته چک قابل استفاده نخواهد بود و بایستی با مراجعه به بانک آن را تعویض کنند.

در دسته چک های جدید بر روی هر برگه چک عبارت «صدور این برگه چک حداکثر تا مورخ … مجاز است» نوشته شده است. بدین ترتیب می توانید تاریخ اعتبار چک را کنترل کنید و دقت داشته باشید که با اتمام این تاریخ چک شما دیگر معتبر نیست و باید دسته چکتان را عوض کنید.

علاوه بر این، توجه داشته باشید که تاریخ اعتبار چک حداکثر تا 3 سال از تاریخ دریافت دسته چک است. برای مثال اگر شما دست چکتان را در سال 99 از بانک دریافت کرده باشید تاریخ اعتبار برگه های چک شما نهایتا تا سال 1402 است و بعد از آن تاریخ، چک شما معتبر نبوده و نمی توانید آن را در سامانه هم ثبت کنید.

3- برداشت از حساب های شخص در بانک مربوطه

در گذشته شخص دریافت کننده چک تنها می توانست از حساب متصل به چک شخص صادرکننده، پول را برداشت کند. دریافت کننده چک تنها در صورتی می توانست از سایر حساب های صاحب چک، پول برداشت کند که اجازه قوه قضاییه را دریافت می کرد و این امر مستلزم اقدامات دشوارتر و طولانی تری بود.

اما در قانون جدید چک، اگر موجودی حساب اصلی صاحب چک کافی نباشد، بانک موظف است از سایر حساب های او در همان بانک (به ترتیب اولویت از حساب جاری، حسـاب قـرض‌الحسـنه پس‌انداز، حساب سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و حساب سرمایه‌گذاری بلندمدت) اقدام به پرداخت وجه چک کنند. این بدان معناست که تمامی حساب های بانکی افراد در همان بانک به دست چکشان متصل است.

4- قانون مربوط به برگشت خوردن چک

در صورتی که چک شما برگشت بخورد و نسبت به رفع سواثر چک برگشتی خود اقدام نکنید به هیچ عنوان نمی توانید دسته چک جدید دریافت کنید. بنابراین از این به بعد در استفاده از چک دقت بیشتری داشته باشید و تا حد امکان از برگشت خوردن آن جلوگیری کنید.